忘れていた詩集の紙で指を切る
The way can be spoken of
is not the constant way.
The name that is defined
is not the constant name.
The nameless characterizes
the beginning of the ten thousand things;
The named characterizes the mother
of the ten thousand things.
So the unwanting soul
sees what’s hidden,
and the ever-wanting soul
sees only what it wants.
Two things, one origin,
but different in name,
whose identity is mystery.
Mystery of all mysteries!
The door to the hidden.
Μῆνιν ἄειδε θεὰ Πηληϊάδεω Ἀχιλῆος οὐλομένην, ἣ μυρί᾿ Ἀχαιοῖς ἄλγε᾿ ἔθηκε, πολλὰς δ᾿ ἰφθίμους ψυχὰς Ἄϊδι προΐαψεν ἡρώων, αὐτοὺς δὲ ἑλώρια τεῦχε κύνεσσιν οἰωνοῖσί τε πᾶσι· Διὸς δ᾿ ἐτελείετο βουλή, ἐξ οὗ δὴ τὰ πρῶτα διαστήτην ἐρίσαντε Ἀτρεΐδης τε ἄναξ ἀνδρῶν καὶ δῖος Ἀχιλλεύς.
Tίς τ᾿ ἄρ σφωε θεῶν ἔριδι ξυνέηκε μάχεσθαι; Λητοῦς καὶ Διὸς υἱός· ὃ γὰρ βασιλῆϊ χολωθεὶς νοῦσον ἀνὰ στρατὸν ὄρσε κακήν, ὀλέκοντο δὲ λαοί, οὕνεκα τὸν Χρύσην ἠτίμασεν ἀρητῆρα Ἀτρεΐδης· ὃ γὰρ ἦλθε θοὰς ἐπὶ νῆας Ἀχαιῶν λυσόμενός τε θύγατρα φέρων τ᾿ ἀπερείσι᾿ ἄποινα, στέμματ᾿ ἔχων ἐν χερσὶν ἑκηϐόλου Ἀπόλλωνος χρυσέῳ ἀνὰ σκήπτρῳ, καὶ λίσσετο πάντας Ἀχαιούς, Ἀτρεΐδα δὲ μάλιστα δύω, κοσμήτορε λαῶν·
“Ἀτρεΐδαι τε καὶ ἄλλοι ἐϋκνήμιδες Ἀχαιοί, ὑμῖν μὲν θεοὶ δοῖεν Ὀλύμπια δώματ᾿ ἔχοντες ἐκπέρσαι Πριάμοιο πόλιν, εὖ δ᾿ οἴκαδ᾿ ἱκέσθαι· παῖδα δ᾿ ἐμοὶ λύσαιτε φίλην, τὰ δ᾿ ἄποινα δέχεσθαι, ἁζόμενοι Διὸς υἱὸν ἑκηϐόλον Ἀπόλλωνα.”
Ἔνθ᾿ ἄλλοι μὲν πάντες ἐπευφήμησαν Ἀχαιοὶ αἰδεῖσθαί θ᾿ ἱερῆα καὶ ἀγλαὰ δέχθαι ἄποινα· ἀλλ᾿ οὐκ Ἀτρεΐδῃ Ἀγαμέμνονι ἥνδανε θυμῷ, ἀλλὰ κακῶς ἀφίει, κρατερὸν δ᾿ ἐπὶ μῦθον ἔτελλε·
“Μή σε, γέρον, κοίλῃσιν ἐγὼ παρὰ νηυσὶ κιχείω ἢ νῦν δηθύνοντ᾿ ἢ ὕστερον αὖτις ἰόντα, μή νύ τοι οὐ χραίσμῃ σκῆπτρον καὶ στέμμα θεοῖο· τὴν δ᾿ ἐγὼ οὐ λύσω· πρίν μιν καὶ γῆρας ἔπεισιν ἡμετέρῳ ἐνὶ οἴκῳ ἐν Ἄργεϊ, τηλόθι πάτρης, ἱστὸν ἐποιχομένην καὶ ἐμὸν λέχος ἀντιόωσαν· ἀλλ᾿ ἴθι, μή μ᾿ ἐρέθιζε, σαώτερος ὥς κε νέηαι.”
Ὣς ἔφατ᾿, ἔδεισεν δ᾿ ὃ γέρων καὶ ἐπείθετο μύθῳ· βῆ δ᾿ ἀκέων παρὰ θῖνα πολυφλοίσϐοιο θαλάσσης· πολλὰ δ᾿ ἔπειτ᾿ ἀπάνευθε κιὼν ἠρᾶθ᾿ ὃ γεραιὸς Ἀπόλλωνι ἄνακτι, τὸν ἠΰκομος τέκε Λητώ·
“Κλῦθί μευ ἀργυρότοξ᾿, ὃς Χρύσην ἀμφιϐέϐηκας Κίλλαν τε ζαθέην Τενέδοιό τε ἶφι ἀνάσσεις, Σμινθεῦ, εἴ ποτέ τοι χαρίεντ᾿ ἐπὶ νηὸν ἔρεψα, ἢ εἰ δή ποτέ τοι κατὰ πίονα μηρί᾿ ἔκηα ταύρων ἠδ᾿ αἰγῶν, τὸ δέ μοι κρήηνον ἐέλδωρ· τίσειαν Δαναοὶ ἐμὰ δάκρυα σοῖσι βέλεσσιν.”
Ὣς ἔφατ᾿ εὐχόμενος, τοῦ δ᾿ ἔκλυε Φοῖϐος Ἀπόλλων, βῆ δὲ κατ᾿ Οὐλύμποιο καρήνων χωόμενος κῆρ, τόξ᾿ ὤμοισιν ἔχων ἀμφηρεφέα τε φαρέτρην· ἔκλαγξαν δ᾿ ἄρ᾿ ὀϊστοὶ ἐπ᾿ ὤμων χωομένοιο, αὐτοῦ κινηθέντος· ὃ δ᾿ ἤϊε νυκτὶ ἐοικώς. ἕζετ᾿ ἔπειτ᾿ ἀπάνευθε νεῶν, μετὰ δ᾿ ἰὸν ἕηκε· δεινὴ δὲ κλαγγὴ γένετ᾿ ἀργυρέοιο βιοῖο· οὐρῆας μὲν πρῶτον ἐπῴχετο καὶ κύνας ἀργούς, αὐτὰρ ἔπειτ᾿ αὐτοῖσι βέλος ἐχεπευκὲς ἐφιεὶς βάλλ᾿· αἰεὶ δὲ πυραὶ νεκύων καίοντο θαμειαί.
Ἐννῆμαρ μὲν ἀνὰ στρατὸν ᾤχετο κῆλα θεοῖο, τῇ δεκάτῃ δ᾿ ἀγορὴν δὲ καλέσσατο λαὸν Ἀχιλλεύς· τῷ γὰρ ἐπὶ φρεσὶ θῆκε θεὰ λευκώλενος Ἥρη· κήδετο γὰρ Δαναῶν, ὅτι ῥα θνῄσκοντας ὁρᾶτο. οἳ δ᾿ ἐπεὶ οὖν ἤγερθεν ὁμηγερέες τε γένοντο, τοῖσι δ᾿ ἀνιστάμενος μετέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς·
“Ἀτρεΐδη νῦν ἄμμε παλιμπλαγχθέντας ὀΐω ἂψ ἀπονοστήσειν, εἴ κεν θάνατόν γε φύγοιμεν, εἰ δὴ ὁμοῦ πόλεμός τε δαμᾷ καὶ λοιμὸς Ἀχαιούς· ἀλλ᾿ ἄγε δή τινα μάντιν ἐρείομεν ἢ ἱερῆα ἢ καὶ ὀνειροπόλον, καὶ γάρ τ᾿ ὄναρ ἐκ Διός ἐστιν, ὅς κ᾿ εἴποι ὅ τι τόσσον ἐχώσατο Φοῖϐος Ἀπόλλων, εἴτ᾿ ἄρ᾿ ὅ γ᾿ εὐχωλῆς ἐπιμέμφεται ἠδ᾿ ἑκατόμϐης, αἴ κέν πως ἀρνῶν κνίσης αἰγῶν τε τελείων βούλεται ἀντιάσας ἡμῖν ἀπὸ λοιγὸν ἀμῦναι.”
Ἤτοι ὅ γ᾿ ὣς εἰπὼν κατ᾿ ἄρ᾿ ἕζετο· τοῖσι δ᾿ ἀνέστη Κάλχας Θεστορίδης οἰωνοπόλων ὄχ᾿ ἄριστος, ὃς ᾔδη τά τ᾿ ἐόντα τά τ᾿ ἐσσόμενα πρό τ᾿ ἐόντα, καὶ νήεσσ᾿ ἡγήσατ᾿ Ἀχαιῶν Ἴλιον εἴσω ἣν διὰ μαντοσύνην, τήν οἱ πόρε Φοῖϐος Ἀπόλλων· ὅ σφιν ἐϋφρονέων ἀγορήσατο καὶ μετέειπεν·
“Ὦ Ἀχιλεῦ, κέλεαί με, Διῒ φίλε, μυθήσασθαι μῆνιν Ἀπόλλωνος ἑκατηϐελέταο ἄνακτος· τοὶ γὰρ ἐγὼν ἐρέω· σὺ δὲ σύνθεο καί μοι ὄμοσσον ἦ μέν μοι πρόφρων ἔπεσιν καὶ χερσὶν ἀρήξειν· ἦ γὰρ ὀΐομαι ἄνδρα χολωσέμεν, ὃς μέγα πάντων Ἀργείων κρατέει καί οἱ πείθονται Ἀχαιοί· κρείσσων γὰρ βασιλεὺς ὅτε χώσεται ἀνδρὶ χέρηϊ· εἴ περ γάρ τε χόλον γε καὶ αὐτῆμαρ καταπέψῃ, ἀλλά τε καὶ μετόπισθεν ἔχει κότον, ὄφρα τελέσσῃ, ἐν στήθεσσιν ἑοῖσι· σὺ δὲ φράσαι εἴ με σαώσεις.”
OE Old Eng. Hexateuch: Gen. (Claud.) xxiv. 67 Isaac gelædde Rebeccan in to Sarran getelde, hys modor, & underfeng hi to wife, & lufode hi swa swyðe, þæt he ðæt sar forgeat, þe him on hys modor deaðe gelamp. OE King Ælfred tr. Boethius De Consol. Philos. (Otho) xxii. 51 Ic wille [þe oðewan] forlustlice for ðinum lufum [L. tui causa libenter]. OE Resignation B 116 Þonne ic me to fremþum freode hæfde, cyðþu gecwe[me] me wæs a cearu symle lufena to leane, swa ic alifde nu. OE King Ælfred tr. Boethius De Consol. Philos. (Otho) xxxv. 101 Ne fo we no & [read on] ða bisna & on ða bispel for ðara leasena spella lufan, ac forðæmðe we woldon mid gebecnan þa soðfæstnesse. OE Genesis B 508 Ic gehyrde hine þine dæd and word lofian on his leohte and ymb þin lif sprecan. OE West Saxon Gospels: Matt. (Corpus Cambr.) xxiii. 6 Hig [sc. the scribes and the Pharisees] lufigeað þa fyrmystan setl on gebeorscypum, & þa fyrmystan lareowsetl on gesomnungum. OE Paris Psalter (1932) lxx. 21 Mine weleras gefeoð, wynnum lofiað, þonne ic þe singe, sigora wealdend, and min sawl eac. OE Cleopatra Gloss. in W. G. Stryker Lat.-Old Eng. Gloss. in MS Cotton Cleopatra A.III (Ph.D. diss., Stanford Univ.) (1951) 39 Affectu, for hylde & lufe. OE King Ælfred tr. Gregory Pastoral Care (Hatton) (1871) xxxiv. 231 Suiðe suiðe we gesyngiað, gif we oðerra monna welgedona dæda ne lufigað & ne herigað. OE Old Eng. Hexateuch: Gen. (Claud.) xxix. 20 Iacob him hyrsumode þa seofan gear for Rachele, & hit him þuhte feawa daga for þære lufe þe he to hyre hæfde [L. prae amoris magnitudine]. OE tr. Bede Eccl. Hist. (Tanner) iv. xxviii. 362 Swa mycel getydnes & gelærednes to sprecenne & swa mycel lufu godcundre lare [OE Corpus Oxf. swa mycel lufu to godcundre lare; L. tantus amor persuadendi]. OE tr. Bili St. Machutus 48 For þon þis idel lif nan þing elcor þam þe hit lufaþ byt nemþe synne. OE Laws of Æðelred II (Claud.) vi. xxix. 254 La understande man georne, þæt eal swylc [sc. swicollice dæda & laðlice unlaga] is to leanne & næfre to lufianne. OE Wærferð tr. Gregory Dialogues (Corpus Cambr.) (1900) iii. vii. 189 On æfentid ic geteah his mod to þon, þæt he lufode mid his bradre hand þa nunnan & ofer þa sculdru geþaccode. OE Wulfstan Institutes of Polity (Junius) 78 Eorlas and heretogan and ðas worulddeman and eac swa gerefan agan nydþearfe, þæt hi riht lufian for Gode and for worulde. OE Lord’s Prayer II 115 We ðe, soðfæstan god, heriað and lofiað. OE (Mercian) Vespasian Psalter (1965) xvii. 1 (2) Diligam te domine uirtus mea, domine firmamentum meum et refugium meum : ic lufiu ðe dryhten megen min dryhten trymenis min & geberg min. OE tr. Apollonius of Tyre (1958) i. 2 Þa ða se fæder þohte hwam he hi mihte healicost forgifan, þa gefeol his agen mod on hyre lufe mid unrihtre gewilnunge [L. pater..incidit in amorem filiae suae]. OE (Northumbrian) Lindisf. Gospels: John v. 42 Sed cognoui uos quia dilectionem dei non habetis in uobis: ah ic cuðe iuih þætte lufu godes [OE Rushw. lufo godes] ne habbas gie in iuih.
Continue reading “l’histoire secrète racontée entre les lignes sinueuses et le sens … We ðe, soðfæstan god, heriað and lofiað”